Dijital medya ve sosyal medya, modern toplumda bireylerin yaşam tarzlarını, alışkanlıklarını ve düşünsel kapasitelerini önemli ölçüde değiştirmiştir. Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte, internetin sürekli bir bilgi akışına sahip olması, bireylerin zeka ve odaklanma becerilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Dijital medya kullanımının artan etkisiyle, bilgi işleme ve problem çözme yeteneklerinde bir gerileme gözlemlenmektedir. Bu makalede, dijital medya ve sosyal medyanın insan beynine olan etkilerini, zihinsel beceriler üzerindeki olumsuz sonuçları ve bu durumun toplumsal yansımalarını inceleyeceğiz.
Dijital Medya ve Beyin Fonksiyonlarına Etkisi
Dijital medya kullanımı, insanların bilgi işleme ve öğrenme süreçlerini değiştirebilir. Stanford Üniversitesi’nden Russ Poldrack‘ın yaptığı araştırma, çoklu görev (multitasking) sırasında öğrenilen bilgilerin uzun süreli hafızaya kaydedilmek yerine kısa süreli hafızada tutulduğunu göstermektedir. Bu durum, bireylerin bilgiyi yüzeysel bir şekilde öğrenmesine ve dolayısıyla derinlemesine düşünme yeteneklerinin zayıflamasına yol açmaktadır. Örneğin, dijital cihazlar üzerinde yapılan hızlı okuma ve bilgi arayışları, bireylerin öğrenme derinliklerini sınırlayabilir ve bilgiyi bağlamsal anlamda işlemelerini engelleyebilir.
Sosyal Medyanın Dikkat Kontrolü Üzerindeki Etkisi
Sosyal medya kullanımının, bireylerin dikkat kontrolü üzerinde önemli etkileri olduğu gözlemlenmektedir. Curtin Üniversitesi’nin yaptığı araştırmalar, düşük dikkat kontrolüne sahip bireylerin sosyal medya kullanımına daha yatkın olduklarını ve bunun psikolojik stres ve zihinsel sağlık sorunlarına yol açtığını ortaya koymaktadır. Sosyal medyada geçirilen süre, bireylerin odaklanma yeteneklerini zayıflatabilir, bu da bilgiye dayalı karar verme süreçlerini etkileyebilir ve anlık memnuniyet arayışını teşvik edebilir.

Dijital Demans: Teknolojinin Zihinsel Yıpratıcı Etkisi
Dijital cihazların aşırı kullanımı, bilişsel gerilemeye yol açabilir. Dr. Manfred Spitzer’in ortaya koyduğu “dijital demans” teorisi, aşırı dijital araç kullanımı ve internet bağımlılığının, hafıza kaybı, dikkat eksikliği ve diğer zihinsel sağlık sorunlarına yol açabileceğini savunuyor. Bu teori, dijital cihazların sürekli kullanımının, beyin fonksiyonlarını olumsuz yönde etkileyebileceğini ve bireylerin bilgiyi işlemekte zorluk çekmelerine neden olabileceğini öne sürüyor. İnsanlar, dijital cihazlar sayesinde bilgiye hızla erişim sağlasa da, bu hızlı erişim, kalıcı bilgi işleme ve derinlemesine öğrenme süreçlerini engelliyor.
Sosyal Medyanın Karar Verme Sürecine Müdahalesi
Sosyal medya, bireylerin karar verme süreçlerini doğrudan etkileyebilir. Sürekli dikkat bölünmesi, insanların kararlarını aceleci ve yüzeysel şekilde almalarına neden olabilir. Araştırmalar, dijital medya ve sosyal medya kullanımının bireylerin düşünme süreçlerini sekteye uğrattığını ve impulsiviteyi artırdığını ortaya koymaktadır. Bu durum, bireylerin daha bilinçli ve düşünülmüş kararlar almak yerine, anlık duygulara ve dışsal etkilere göre hareket etmelerine yol açmaktadır.
Dijital Medyanın Gençler Üzerindeki Etkisi
Gençlerin dijital medya ile etkileşimde bulunma süreleri, eğitim ve akademik başarıları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Gençlerin günde ortalama dokuz saat dijital medya ile etkileşimde bulunmaları, dikkat sürelerini ve öğrenme kapasitelerini olumsuz etkileyebilir. Bu yoğun medya kullanımı, geleneksel öğrenme yöntemlerinden uzaklaşmalarına ve zihinsel becerilerinin erozyona uğramasına neden olabilir.

Sosyal Medya Kullanımı ile Akademik Performans İlişkisi
Birçok araştırma, sosyal medyada fazla vakit geçiren öğrencilerin akademik başarılarının düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Dijital medyanın ve sosyal medyanın yaydığı sürekli dikkat dağıtan içerikler, öğrencilerin derslerine olan odaklanmalarını zorlaştırır. Bu durum, öğrencilerin ders dışındaki etkinliklere daha fazla vakit ayırmalarına neden olurken, akademik başarılarını da olumsuz etkileyebilmektedir.
Psikolojik Stres ve Sosyal Medyanın İlişkisi
Sosyal medya kullanımının, bireylerin psikolojik sağlıkları üzerindeki olumsuz etkileri, günümüzde artan bir endişe kaynağıdır. Curtin Üniversitesi’nin yaptığı araştırmalara göre, dikkati kolayca dağılabilen bireylerin sosyal medya kullanımı sırasında daha fazla psikolojik stres yaşadıkları bulunmuştur. Bu durum, zihinsel sağlığı tehdit edebilir ve dijital medya ile geçirilen zamanın, gerçek hayattaki sosyal etkileşimleri ve psikolojik dengeyi zayıflatabileceğini gösterir.
Dijital Çağda Zihinsel Kapasiteyi Korumak
Dijital medya ve sosyal medya kullanımının insan zihinsel kapasitesine olan etkileri, göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür. İnsanlar, sürekli bilgi akışına maruz kalarak pasif tüketicilere dönüşüyor ve bu süreç, zihinsel becerilerinin zayıflamasına yol açabiliyor. Dijital araçlar, doğru şekilde kullanıldığında olumlu etkiler yaratabilirken, aşırı kullanım ve dikkatin dağılması, bireylerin zihinsel odaklanma ve uygulama becerilerini olumsuz etkileyebilmektedir. İnsanların dijital ortamla ilişkilerini düzenlemeleri ve aktif, amaç odaklı bir kullanım biçimi benimsemeleri, bu olumsuz etkilerin önüne geçebilir.

” Dijital Dünyada Bilinç ” hakkındaki yazımıza da buradan ulaşabilirsiniz.