Dış ticaret açığı, bir ülkenin ithalatının ihracatından fazla olduğu durumlarda ortaya çıkar. Bu, hem fiziksel mallar hem de hizmetler için geçerlidir. Bir ülke daha fazla mal ve hizmet satın aldığında, bu durum dış ticaret açığı anlamına gelir. Basit bir anlayışa göre, bu durum genellikle iş yaratımını ve ekonomik büyümeyi olumsuz etkiler.
ABD’de, özellikle Çin ile olan ticaret açığı, birçok politikacının şikayetlerinin temelindedir. Çin, ABD’nin en büyük ikili ticaret açığına sahip olduğu ülke olarak öne çıkmaktadır. Eski Başkan Donald Trump, 2016 seçimlerinde bu açığı önemli bir kampanya teması olarak kullanmış ve Çin’e karşı bir ticaret savaşı başlatmıştır. Trump, ticaret açığının azaltılmasının ABD’de iş yaratacağı ve ekonomiyi güçlendireceğini savunmuştur.
Ticaret Açığının Karmaşık Görünümü
Ekonomi dünyasında dış ticaret açığı, genellikle bir ülkenin tasarruf ve yatırım oranları arasındaki dengesizlik olarak görülür. Bu, bir ülkenin ithalat için harcadığı paranın, ihracattan kazandığından fazla olduğu anlamına gelir. Ekonomik muhasebe kurallarına göre, bu açığın telafi edilmesi gerekir. Örneğin, ABD, bu açığı ya yabancı kredi alarak ya da yabancı yatırımlara izin vererek kapatabilir. Yabancı borçlanma ve yatırım, ABD ekonomisine olan güvenin bir göstergesi ve uzun vadeli ekonomik büyüme kaynağı olabilir. 1800’lerin sonlarında ABD’de bu durum, demiryolları ve diğer kamu altyapılarına yapılan yatırımlarla ekonomik gelişmeye katkı sağlamıştır.
Yabancı Sermaye Akışlarının Riskleri
Küçük bir ülke için dış ticaret açığı, yabancı doğrudan yatırım ve devlet borcunun yabancı mülkiyeti gibi faktörlerle birlikte risk taşıyabilir. 1990’larda birçok Doğu Asya ülkesi büyük dış ticaret açıkları yaşadı ve bu ülkeler yabancı sermaye akışlarına maruz kaldı. Tayland, Endonezya ve Malezya gibi ülkeler, Asya finansal krizinin patlak verdiği 1997 ve 1998 yıllarında yabancı yatırımcıların hızla ülkeyi terk etmesiyle zor durumda kaldılar. Bu durum, bu ülkeleri küresel finansal piyasalara bağımlı hale getirdi ve sonuçları acı verici oldu.
Dış Ticaret Açığı ve Ekonomik Büyüme
Güçlü bir dış ticaret fazlası, güçlü ekonomik büyümeyi garantilemez. Japonya, örneğin, son birkaç on yıldır önemli bir dış ticaret fazlasına sahip olmasına rağmen, ekonomisi büyük ölçüde düşük bir hızda kalmıştır. Almanya da genellikle güçlü bir dış ticaret fazlası verir ancak ekonomik büyüme oranı ortalama seviyelerde kalmaktadır. ABD’de, bazı güçlü ekonomik büyüme dönemleri, dış ticaret açığının arttığı zamanlarla örtüşmüştür, çünkü tüketiciler ve işletmeler yurt dışından daha fazla ürün ve hizmet satın alırken, yabancı yatırımcılar da ABD’de yatırım yapmaktadır.
Dış Ticaret Açığı ve İstihdam
Ekonomistler, dış ticaret açığının istihdam üzerindeki geniş etkileri konusunda farklı görüşlere sahiptir. Bazıları, ithalatın yerli istihdamı azalttığını savunurken, diğerleri aynı ticaret bağlantıları yoluyla diğer sektörlerde karşılık gelen istihdam artışlarına işaret eder.
Örneğin, Ekonomik Politika Enstitüsü’nün araştırması, 2001-2018 yılları arasında Çin’den gelen ithalatın ABD’de 3.7 milyon iş kaybına yol açtığını bulmuştur ve bu işlerin yaklaşık %75’i üretim sektöründedir. Bu durum, ABD politikacılarının Çin ile olan ikili dış ticaret açığına odaklanmasının bir nedenini açıklayabilir.
Dış Ticaret Açığı ve Bütçe Açığı Arasındaki Fark
Bir açık, bir ödeme dengesindeki boşluk veya negatif bir miktarı ifade eder. Dış ticaret açığı, bir ülkenin ithalat için harcadığından daha fazla mal alması durumunda ortaya çıkar. Bütçe açığı ise, hükümet bağlamında, vergiler, harçlar, ceza ve diğer ücretlerden elde edilen gelirden daha fazla federal harcama yapıldığında meydana gelir.
Dış ticaret açığı, bir ülkenin daha fazla mal satın aldığı durumlarda ortaya çıkar ve bu, ithalatın ihracattan fazla olduğu anlamına gelir. Dış ticaret açıkları, bir ülkenin ekonomisinin çeşitli yönlerini, istihdamı, sanayiyi ve faiz oranlarını etkileyebilir. Dış ticaret açığının etkilerini anlamak ve yönetmek, ekonomik istikrarı sağlamak açısından önemlidir.
Kaynak: Investopedia
Stagflasyon hakkındaki yazımıza da buradan ulaşabilirsiniz.