Atatürk vasiyetini Trabzon’da ki Atatürk Köşkü olarak bilinen mekanda yazmıştır. Bu tarihi köşk, Avrupa ve Batı Rönesans mimarisinin izlerini taşıyan muazzam bir yapıdır. Soğuksu sırtlarında, 19. yüzyılın başlarında Konstantin Kabayanidis tarafından yazlık ev olarak inşa edilmiştir. Köşk, sadece mimarisiyle değil, aynı zamanda gösterişli Avrupa simgeleri kullanılarak da dikkat çekmektedir.
Bina, farklı katlarda farklı odalarla doludur. Giriş katında oturma odası, dinlenme odası, yemek odası ve misafir odası bulunurken, birinci katta çalışma odası, büyük yatak odası, bekleme odası ve toplantı odası yer almaktadır. İkinci katta ise iki küçük oda bulunmaktadır. Her odada ayrı bir hikaye saklıdır ve bu köşk, tarih ve sanat severler için muazzam bir zenginliği temsil etmektedir.
Mustafa Kemal Atatürk, 1924 yılında Trabzon’u ziyaret ettiğinde burada ağırlanmış, ancak konaklamamıştır. İkinci kez 1930 yılında ziyaret ettiğinde ise köşkte kalmış ve büyük bir memnuniyet yaşamıştır. Ancak köşk onun için daha özel bir anlam taşıyacaktır. 1938 yılında tekrar Trabzon’a geldiğinde burada tüm mal varlığını milletine armağan etme kararını almış ve bir liste hazırlayarak Başbakan’a iletmiştir.
Atatürk, mal varlığını milletine adarken şunları demiştir: “Mal ve mülk bana ağırlık veriyor. Bunları milletime bağışlamakla ferahlık duyacağım. İnsanın serveti kendi manevi kişiliğinde olmalıdır. Ben büyük milletime daha çok şeyler vermek istiyorum.”
Atatürk Köşkü, 1943 yılında müzeye dönüştürülmüştür. Bu köşk, sadece bir tarihi yapının ötesinde, Türk ulusunun büyük liderinin vatan sevgisinin ve bağlılığının bir sembolü olarak varlığını sürdürmektedir.
Atatürk’ün vasiyetnamesi, 5 Eylül 1938’de kendi el yazısıyla kaleme alınmıştır. Bu tarihi vasiyetnamesinin ana maddeleri şu şekildedir:
- Atatürk, sahip olduğu bütün nukut ve hisse senetlerini İş Bankası’na devretmiş ve gelirlerinin Cumhuriyet Halk Partisi tarafından kullanılmasını şart koşmuştur.
- Vasiyetnamede Atatürk’ün manevi kızları Makbule, Afet, Sabiha Gökçen, Ülkü, Rukiye ve Nebile için ayrı ayrı düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelere göre, her sene elde edilen gelirlerden bu manevi kızlara aylık belli miktarlarda ödeme yapılması istenmiştir.
- Sabiha Gökçen’e ayrıca bir ev alınması ve para verilmesi kararlaştırılmıştır.
- Atatürk’ün kızı Makbule’nin yaşadığı müddetçe Çankaya’da oturduğu evin kendisine ait olması gerektiği belirtilmiştir.
- Atatürk, İsmet İnönü’nün çocuklarının yüksek öğrenimlerini tamamlamaları için yardım yapılmasını vasiyet etmiştir.
- Atatürk’ün vasiyetnamesi, her yıl elde edilen gelirlerin bir kısmının Türk Tarih ve Dil Kurumları’na tahsis edilmesini öngörmüştür.