Sosyalmedyaloji Sosyal Medya Haber ve Bilgi Platformu
Amerika’da Kuzey ve Güney Savaşı, diğer adıyla Amerikan İç Savaşı (1861-1865), başlıca olarak kölelik, eyalet hakları ve ekonomik farklılıklar yüzünden patlak verdi. Savaşın temel nedenleri şu şekilde özetlenebilir:
- Kölelik: Güney eyaletleri tarıma dayalı ekonomilerini sürdürmek için köle emeğine bağımlıydı. Buna karşılık, sanayileşen Kuzey eyaletleri köleliğe karşı çıkıyor ve bunun kaldırılmasını savunuyordu. Bu mesele, özellikle yeni kurulan batı eyaletlerinde köleliğin yasaklanıp yasaklanmaması üzerine büyük bir gerilim yarattı.
- Eyalet Hakları: Güney eyaletleri, federal hükümetin otoritesine karşı çıkıyor ve eyaletlerin daha fazla bağımsızlık hakkına sahip olması gerektiğini savunuyordu. Özellikle köleliği savunma hakkı konusunda eyaletlerin kendi kararlarını verebilmesi gerektiğini düşünüyorlardı.
- Ekonomik Farklılıklar: Kuzey, sanayiye dayalı bir ekonomiye sahipken, Güney büyük ölçüde tarıma dayanıyordu. Bu durum, iki bölge arasında gümrük tarifeleri, ticaret politikaları ve ekonomiyle ilgili diğer konularda büyük bir anlaşmazlık yarattı.
Savaş, Güney eyaletlerinin Abraham Lincoln’ün 1860’ta başkan seçilmesinin ardından köleliğin kaldırılacağı korkusuyla Birlik’ten ayrılmasıyla başladı. 1861’de Güney’deki 11 eyalet, Konfederasyon’u kurarak ayrıldıklarını ilan etti. Bunun üzerine Kuzey, yani Birlik, ülkenin bütünlüğünü korumak için savaşa girdi.
Abraham Lincoln’den söz etmişken kendisini kısaca tanıtalım. Abraham Lincoln (12 Şubat 1809 – 15 Nisan 1865), Amerika Birleşik Devletleri’nin 16. başkanı olarak, ülkenin en kritik dönemlerinden biri olan Amerikan İç Savaşı’na liderlik etmiş ve köleliğin kaldırılmasında kilit rol oynamıştır.
Lincoln, Kentucky’de fakir bir ailede doğdu ve genç yaşta kendi kendini yetiştirerek hukuk kariyerine atıldı. 1830’larda Illinois’de eyalet meclisinde görev yaptıktan sonra, 1846’da ABD Temsilciler Meclisi’ne seçildi. Kölelik karşıtı görüşleri ile tanınan Lincoln, 1860’da Cumhuriyetçi Parti’den başkan seçildi.
Başkanlığı sırasında, Güney eyaletlerinin Birlik’ten ayrılmasına karşı çıkarak, ülkenin bütünlüğünü korumak için Amerikan İç Savaşı’nı yönetti. 1863’te yayımladığı Özgürlük Bildirgesi ile köleliği resmen kaldırdı ve savaşın sonunda Birlik’in zafer kazanmasını sağladı.
1865’te savaşı kazandıktan kısa bir süre sonra, Lincoln, bir tiyatroda suikasta uğrayarak hayatını kaybetti. Başkan olarak gösterdiği liderlik ve köleliği sona erdirmedeki rolü nedeniyle Amerika’nın en büyük liderlerinden biri olarak kabul edilir.
Amerikan İç Savaşı’nın Gelişimi
Başlangıç (1861):
Amerikan İç Savaşı, 12 Nisan 1861’de Güney Carolina‘da bulunan Fort Sumter‘a Konfederasyon güçlerinin saldırısıyla başladı. Bu saldırı, savaşın ateşini yaktı ve Kuzey eyaletleri (Birlik) ile Güney eyaletleri (Konfederasyon) arasında ciddi bir çatışma baş gösterdi.
Savaşın Seyri (1862-1863):
Savaşın ikinci yılı olan 1862’de, savaş hem doğu hem de batı cephelerine yayıldı. Özellikle Robert E. Lee liderliğindeki Konfederasyon güçleri, Virginia’daki bir dizi muharebede önemli zaferler kazandı. Ancak, 1863’teki Gettysburg Muharebesi, savaşın dönüm noktası oldu ve Birlik ordusu Güney’in ilerleyişini durdurdu.
Gettysburg Muharebesi, Amerikan İç Savaşı’nın en önemli ve en kanlı çatışmalarından biri olarak kabul edilir. Pensilvanya’da gerçekleşen bu muharebe, Konfederasyon ordusunun Kuzey’e yaptığı büyük çaplı saldırıların sonunu getirmiştir.
Konfederasyon Generali Robert E. Lee, Güney’in savaşı kazanması için kritik bir zafer elde etmek amacıyla kuzeye doğru ilerledi. Ancak, Gettysburg’da Birlik ordusu ile karşılaştı ve üç gün süren yoğun çatışmalardan sonra ağır bir yenilgi aldı. Birlik Generali George Meade liderliğindeki kuvvetler, Lee’nin ordusunu püskürttü ve Konfederasyon geri çekilmek zorunda kaldı.
Gettysburg Muharebesi, savaşın dönüm noktası olarak kabul edilir çünkü bu zafer, Güney’in moralini bozdu ve Kuzey’in savaş üzerindeki üstünlüğünü pekiştirdi. Ayrıca, ABD Başkanı Abraham Lincoln, bu muharebede ölenleri onurlandırmak için Gettysburg Konuşması’nı yaparak, ulusal birlik ve özgürlüğün önemine vurgu yaptı.
Sherman’ın Yıkıcı Taktikleri (1864):
1864’te Birlik Generali William T. Sherman, Georgia eyaletinde stratejik bir yıkım kampanyası başlattı. Sherman, Atlanta’yı ele geçirip denize yürüyüş adıyla bilinen bir harekâta girişti. Bu taktik, Güney’in altyapısını çökertip savaşı sona erdirme sürecini hızlandırdı.
Amerikan İç Savaşı’nın Sonuçları
Birliğin Zaferi ve Köleliğin Kaldırılması:
1865’te, Güney’in teslim olmasıyla savaş sona erdi ve Birlik zafer kazandı. Aynı yıl kabul edilen 13. Anayasa Değişikliği ile Amerika genelinde kölelik kaldırıldı.
Yeniden Yapılanma Dönemi:
Savaş sonrası Güney’de Yeniden Yapılanma Dönemi başladı. Bu dönemde, köleliğin kaldırılması ve toplumsal yapının yeniden inşası için çabalar sürdürülse de, ırksal ve politik gerilimler uzun süre devam etti.
Ekonomik ve Sosyal Sonuçlar:
Savaş, özellikle Güney’de büyük bir yıkıma neden oldu. Tarıma dayalı ekonomi zarar gördü ve bölge ciddi bir yeniden yapılanma sürecine girdi.
Amerikan İç Savaşı, ABD tarihinin en kritik çatışmalarından biri olarak kabul edilir. Köleliğin kaldırılması, federal hükümetin gücünün artması ve ulusal birliğin korunması gibi önemli sonuçları olmuştur. Savaş sonrası dönemde yaşanan toplumsal dönüşümler, Amerikan tarihine damga vurmuştur.
Monarşiyi devirip eşitlik, özgürlük ve kardeşlik ilkeleriyle modern demokrasinin temellerini atan, Avrupa ve dünya tarihini derinden etkileyen bir toplumsal ve siyasi dönüşüm olan Fransız devrimi hakkındaki yazımıza da buradan ulaşabilirsiniz.
